Thường gắn liền với những đường nét đẹp mắt của kiến trúc hiện đại giữa thế kỷ 20, mái bằng là một trong những kiểu mái lâu đời nhất. Từ các tòa nhà dân cư ở các thành phố cổ của Ấn Độ đến các tòa nhà thương mại cực kỳ hiện đại của Hoa Kỳ, nhà mái bằng có mặt trên toàn thế giới.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu mọi thứ bạn cần biết về thiết kế mái bằng, từ ưu và nhược điểm của mái bằng đến các vật liệu khác nhau được sử dụng để xây dựng chúng. Nhưng trước tiên, mái bằng chính xác là gì?
Đọc thêm:
- Thiết kế mái đầu hồi là gì? Các kiểu đầu hồi nhà phổ biến
- Nhà mái lệch là gì? 10 thiết kế mái lệch thu hút thị giác
- Mái chữ A là gì? Chọn tôn ngói cho mái nhà chữ A
Nhà mái bằng là gì?
Về mặt kỹ thuật, thiết kế mái bằng không phải lúc nào cũng phẳng hoàn toàn. Đúng hơn, mái bằng được định nghĩa là mái có độ dốc từ một đến mười độ. Giống như mái Skillion, mái bằng thường bao gồm một bề mặt phẳng lớn. Tuy nhiên, không giống như mái Skillion hoặc mái có đầu hồi truyền thống được đặt ở độ dốc cao, mái bằng được tạo độ cao vừa đủ để nước có thể thoát ra ngoài.
Mái bằng đã được sử dụng trong các tòa nhà dân cư trên toàn thế giới trong nhiều thế kỷ. Mặc dù đặc biệt phổ biến ở các quốc gia có khí hậu ấm hơn, khô hơn như Ai Cập, Ấn Độ và Israel, nhưng những ngôi nhà mái bằng đang ngày càng phổ biến ở Úc, và Đông Nam Á (Việt Nam, Thái Lan,..) đặc biệt là đối với những chủ nhà tìm kiếm phong cách thẩm mỹ hiện đại, trang nhã. Chúng cũng rất phù hợp với khí hậu, do nơi đây có lượng mưa nhiều và không có tuyết rơi dày như các quốc gia khác, khiến mái bằng trở thành một thiết kế khá phù hợp.
Cấu tạo mái bằng
Cấu tạo mái bằng gồm 3 lớp:
Lớp kết cấu chịu lực
Đúng với tên gọi của nó, lớp kết cấu chịu lực là lớp chịu lực của toàn bộ phần mái. Sau đó dồn trọng lượng xuống dọc theo kiến trúc ngồi nhà và cuối cùng là lên móng nhà.
Mặt bằng kết cấu của lớp chịu lực này được làm như sàn nhà. Tuy nhiên, nó có khả năng chống thấm, chống dột và không đọng lại nước khi gặp trời mưa. Ngoài ra, nó còn có khả năng cách nhiệt, đảm bảo cho nhiệt độ được điều hòa.
Nó có thể được kết cấu bởi lắp ghép hoặc là bán lắp ghép các khối bê tông cốt thép lại với nhau. Hoặc cũng có thể lựa chọn toàn bộ kết cấu toàn khối sẽ là bê tông cốt thép toàn bộ.
Lớp cấu tạo vật lý kiến trúc
Lớp vật lý kiến trúc hay còn chính là lớp để bảo vệ mái bằng. Nó có tác dụng chống nóng, cách âm và chống thấm nước, ngăn cản những tác nhân gây ảnh hưởng xấu đến mái bằng.
Tuy nhiên, nếu muốn làm được những điều đó thì cấu tạo phải nhiều lớp, để có thể phân bổ đều các nhiệm vụ. Như: lớp bảo vệ phía trên cùng hay lớp để chống thấm, lớp không cho nước dột vào nhà. Tiếp theo là các lớp khác như lớp để cho không khí được lưu thông và lớp cách nhiệt…
Lớp tạo dốc
Lớp tạo dốc chính là lớp quyết định đến độ dốc của mái nhà. Cấu tạo mái bằng dốc ít hay nhiều còn tùy thuộc vào vị trí này. Lớp tạo dốc thông thường sẽ được thiết kế đặt phía trên của lớp kết cấu chịu lực. Nó có cấu tạo khá vững chắc và bền bằng bê tông gạch vỡ, bê tông đá dăm và bê tông xỉ.
Ở lớp này nó còn có tác dụng hỗ trợ cách nhiệt, cho ngôi nhà được mát mẻ, thoáng đãng. Và ở phái trên lớp chịu lực nên cũng góp phần chống thấm nước và đọng nước.
Các loại vật liệu lợp mái bằng chính dành cho chủ nhà
Các vật liệu lợp mái được sử dụng để xây dựng nhà mái bằng đã trải qua một chặng đường dài kể từ khi nỉ kiểu cũ được sử dụng để xây dựng mái bằng truyền thống. Kết quả là, mái bằng được lắp đặt và bảo trì đúng cách giờ đây có thể cạnh tranh với mái đầu hồi hoặc mái Skillion về tuổi thọ. Dưới đây chúng tôi phác thảo ba loại mái bằng phẳng chính có sẵn cho chủ nhà.
1. Tấm lợp lấy sáng Polycarbonate
Thông thường tấm polycarbonate được sản xuất và sử dụng phổ biến sẽ có ba mẫu thiết kế chính gồm tấm poly đặc ruột, tấm poly rỗng ruột và tôn nhựa lấy sáng dạng sóng polycarbonate. Mỗi loại sẽ có những ưu điểm và nhược điểm để dùng trong nhiều trường hợp.
Tôn nhựa trong suốt hay còn được gọi là tôn nhựa lấy sáng là một sản phẩm được làm từ nhựa polycarbonate tổng hợp khi sản xuất có phủ lên một lớp chống tia cực tím UV dùng để lợp trên mái nhà lấy ánh sáng tự nhiên vào bên trong. Tôn nhựa polycarbonate có độ bền rất cao, dễ dàng chế tác, uốn cong, trọng lượng nhẹ và đặc tính cường lực tốt hơn rất nhiều so với vật liệu kính vốn đắt đỏ và dễ vỡ. Tại Việt Nam, tấm polycarbonate được sản xuất chủ yếu dùng trong lĩnh vực vật liệu lợp mái lấy sáng công trình xây dựng như nhà để xe, mái vòm, hồ bơi, mái hiên nhà ở, ban công sân thượng, nhà kính trồng rau nông nghiệp, mái che mưa khán đài sân vận động, nhà ống, hành lang lối đi khu công nghiệp, lấy sáng trong các nhà máy sản xuất, vách ngăn nội thất, giếng trời thông minh, vách ngăn cabin phòng tắm đứng,…
Đọc thêm: So sánh tấm nhựa lấy sáng Composite và Polycarbonate cực chi tiết
2. Tấm lợp xây dựng (BUR)
Hệ thống mái BUR là kỹ thuật lâu đời nhất được sử dụng để xây dựng mái bằng và cũng là kỹ thuật phổ biến nhất. Đúng như tên gọi, BUR bao gồm nhiều lớp mái xen kẽ hoạt động cùng nhau để tạo ra lớp đệm liên tục trên bề mặt mái bằng. Để xây dựng mái bằng BUR, các lớp nhựa đường được áp dụng giữa các tấm ply—còn được gọi là tấm lợp—để tạo nên mái nhà trước khi vật liệu bề mặt được đặt lên trên. Vật liệu bề mặt thường bao gồm đá hoặc sỏi và là thành phần quan trọng của mái nhà vì nó giúp bảo vệ các lớp bên dưới khỏi tác hại của tia cực tím.
Mái bằng được làm từ BUR có ưu điểm là tiết kiệm chi phí vì BUR thường là dạng mái bằng rẻ nhất hiện có, ngoài ra loại mái bằng này có khả năng chống cháy tương đối. Tuy nhiên, mái BUR mất nhiều thời gian thi công hơn các loại thiết kế mái bằng khác, đòi hỏi phải có chuyên gia lắp đặt và có thể rất nặng do có nhiều lớp được sử dụng để thi công mái.
Tấm lợp màng một lớp
Tấm lợp màng một lớp là một loại vật liệu mái bằng tương đối mới bao gồm một lớp màng duy nhất được áp dụng trên cấu trúc mái bên dưới của tòa nhà. Trong các công trình xây dựng hiện đại, Ethylene Propylene Diene Monomer (EDPM)—một loại cao su tổng hợp bền—là vật liệu được sử dụng phổ biến nhất cho kiểu mái bằng này, tuy nhiên cũng có các lựa chọn khác, bao gồm cao su tổng hợp, PVC và bitum biến tính polyme.
Đối với kiểu mái bằng này, một màng mỏng (dày 30 – 60mm) được phủ thành một lớp duy nhất và được neo vào cấu trúc mái bên dưới bằng chất kết dính hoặc ốc vít cơ học. Vì được làm bằng cao su hoặc polyme nên mái phẳng màng một lớp có thể chịu được sự dao động nhiệt độ tốt và cực kỳ bền. Hơn nữa, loại mái bằng này có trọng lượng nhẹ và lắp đặt tương đối nhanh, khiến nó trở thành lựa chọn phù hợp cho việc lắp đặt DIY. Tuy nhiên, mái màng một lớp thường đắt hơn các lựa chọn mái bằng khác và có thể dễ bị hao mòn hơn.
Hệ thống bitum biến tính (MBS)
Hệ thống bitum biến tính (MBS) được phát triển vào những năm 1960 như một giải pháp thay thế cho mái bằng BUR và ngày càng phổ biến kể từ đó. Đối với loại mái bằng này, một lớp nhựa đường biến tính bằng polyme được phủ lên cấu trúc mái và sau đó được gia cố bằng sợi thủy tinh hoặc polyester. Sau đó, một lớp sơn nền và lớp sơn phủ trên cùng được phủ lên trên hai lớp này để tăng khả năng chống chịu các tác nhân.
So với mái bằng BUR, mái bằng MBS được lắp đặt nhanh hơn vì chúng có dạng tấm dễ cuộn. Chúng cũng dày hơn mái màng một lớp, giúp mái nhà có khả năng chịu lực tốt hơn trong trường hợp mái nhà được sử dụng làm sân ngoài trời. Tuy nhiên, nhà mái bằng nếu sử dụng vật liệu này sẽ dễ bị đọng nước hơn so với mái màng một lớp và các đường nối bitum biến tính không xử lý nước đọng hiệu quả như mái bằng có màng nhựa nhiệt dẻo, chẳng hạn như nhựa PVC.
Đọc thêm: Tôn nhựa PVC là gì? Vì sao nên chọn tôn nhựa PVC 4 lớp?
4. Mái EPDM (Mái cao su)
Cao su monome ethylene propylene diene (EPDM) là loại cao su tổng hợp thường được sử dụng trên mái bằng một lớp. Đây là một trong những loại mái bằng bền nhất, có thể tồn tại tới 50 năm nếu được bảo trì đúng cách.
Trong quá trình lắp đặt, vật liệu cao su luôn có sẵn và được thi công không cần nhiệt. Có 3 phương pháp cài đặt nó.
- Một là sử dụng mái có đá dăm, được giữ cố định bằng đá dăm hoặc đá lớn. Điều này trái ngược với việc sử dụng sỏi nhỏ trong BUR để rải trên các tấm lợp. Màng cao su có thể lộ ra bằng cách di chuyển nhẹ nhàng đá dằn hoặc đá vì chúng không vừa khít với chúng, không giống như nhựa đường.
- Phương pháp thứ hai là gắn cơ học màng mái bằng đinh. Điều này rất phù hợp ở những khu vực có tốc độ gió thấp. Móng tay đôi khi xuyên qua màng chống thấm và có thể dẫn đến rò rỉ nếu không được buộc chặt đúng cách.
- Bền nhất trong 3 phương pháp là phương pháp lắp đặt bám dính hoàn toàn. Điều này được thực hiện bằng cách ứng dụng các vật liệu kết dính công nghiệp như keo dán.
Sự tiến bộ về công nghệ đã giúp cho việc lắp đặt mái bằng EPDM trở nên dễ dàng, do đó có thể tự lắp đặt. Cao su là polyme nhiệt rắn có khả năng chịu được sự biến động về nhiệt độ và tia cực tím, cùng với khả năng chịu thời tiết lâu dài của chúng.
Màu đen tiêu chuẩn của vật liệu dễ hấp thụ nhiệt nên không phù hợp với khí hậu ấm áp (trừ khi sử dụng các màu khác). Nó dễ bị thủng hơn vì nó là vật liệu nhẹ. Tin tốt là những chỗ rò rỉ có thể dễ dàng được vá lại.
Ưu và nhược điểm của nhà mái bằng
Giống như tất cả các kiểu mái, mái bằng có những ưu và nhược điểm và sẽ phù hợp với một số ứng dụng xây dựng hơn những kiểu khác. Dưới đây chúng tôi phác thảo những ưu và nhược điểm của thiết kế mái bằng.
Ưu điểm nhà mái bằng
Mái bằng có nhiều ưu điểm khiến chúng trở thành một lựa chọn linh hoạt cho các tòa nhà dân cư.
Thiết kế nhà mái bằng là giải pháp tiết kiệm không gian giúp bạn tạo thêm không gian sống hoặc không gian ngoài trời. Mái bằng có thể được thiết kế để chủ nhà có thể sử dụng nó làm sàn mái, mang lại không gian tuyệt vời để tiếp đãi khách hoặc thậm chí bạn có thể làm một khu vườn trên sân thượng. Tương tự, mái bằng có thể được thiết kế để cung cấp không gian lưu trữ tuyệt vời cho các thiết bị gia dụng như bể chứa nước hoặc hệ thống sưởi ấm.
Mái bằng có thể tiếp cận dễ dàng, giúp chủ nhà có thể kiểm tra dễ dàng hơn so với mái có đầu hồi truyền thống. Do mặt bằng phẳng, chủ nhà có thể kiểm tra mái bằng một cách an toàn thường xuyên xem có bất kỳ rò rỉ hoặc hư hỏng nào có thể xảy ra theo thời gian hay không. Điều này cũng giúp thực hiện các công việc bảo trì mái nhà thường xuyên như làm sạch máng xối, một quy trình đơn giản hơn.
Mái bằng có thể bền như mái có đầu hồi. Với điều kiện mái bằng của bạn được lắp đặt chính xác bởi chuyên gia về mái bằng và được bảo trì thường xuyên, nó có thể tồn tại đến 30 năm. Trong khi mái bằng kiểu cũ có tuổi thọ thấp hơn mái có đầu hồi (khoảng 10-15 năm so với hơn 30 năm), vật liệu xây dựng hiện đại đã làm tăng đáng kể tuổi thọ của mái bằng và hiện nay chúng là giải pháp lợp bền vững, bền vững. Ví dụ, cao su EPDM hiện đại có thể tồn tại tới 50 năm nếu được lắp đặt và bảo trì đúng cách, so với loại nỉ thường được sử dụng cho mái bằng có tuổi thọ từ 10-15 năm.
Việc lắp đặt mái bằng ít tốn kém hơn so với mái có đầu hồi. Điều này là do mái bằng đòi hỏi ít vật liệu hơn mái có đầu hồi và cũng có cấu trúc đơn giản hơn. Như đã nói, điều quan trọng là phải đảm bảo bạn trả tiền để một chuyên gia lợp mái đã qua đào tạo lắp đặt mái bằng vì việc lắp đặt mái bằng thích hợp là rất quan trọng để giảm thiểu chi phí bảo trì về lâu dài.
Nhược điểm của nhà mái bằng
Giống như bất kỳ lựa chọn lợp mái nào, thiết kế nhà mái bằng có một số nhược điểm mà bạn nên lưu ý khi quyết định xem mái bằng có phải là lựa chọn tốt nhất cho ngôi nhà của mình hay không.
Mái bằng không được thiết kế để chịu được lượng mưa lớn, khiến chúng không phù hợp với khí hậu thường xuyên có mưa lớn và tuyết rơi. Điều này là do độ dốc thấp của mái bằng có hiệu quả thoát nước hoặc đổ tuyết kém hơn đáng kể so với mái có đầu hồi truyền thống. Ở những khu vực thường xuyên có lượng mưa lớn, điều này có thể khiến nước đọng lại ở giữa mái nhà, làm tăng nguy cơ rò rỉ hoặc hư hỏng do nước. Vì lý do này, điều quan trọng là đảm bảo mái bằng của bạn được lắp đặt bởi một chuyên gia lợp mái có kinh nghiệm.
Hiệu suất kém tối ưu hơn khi có gió lớn. Bởi vì chúng bao gồm một bề mặt phẳng duy nhất, mái bằng không hoạt động tốt khi có gió lớn như mái có đầu hồi. Mái nhà có đầu hồi truyền thống được thiết kế để chặn gió và dẫn gió xuống mặt đất. Mặc dù cấu hình thấp của mái bằng có vẻ lý tưởng để đối phó với gió lớn, nhưng mái bằng thực sự dễ bị hư hại do gió hơn các thiết kế mái khác do lực hướng lên.
Mái bằng có thể tốn kém để duy trì trong thời gian dài. Mặc dù mái bằng rẻ hơn để lắp đặt so với mái có đầu hồi nhưng chúng đòi hỏi phải bảo trì thường xuyên hơn so với mái có đầu hồi, điều này có thể làm tăng chi phí về lâu dài. Bạn nên kiểm tra mái nhà ít nhất một lần mỗi năm và thường xuyên loại bỏ các mảnh vụn có thể cản trở khả năng thoát nước của mái nhà—những công việc có thể tốn kém nếu bạn không thể tự mình thực hiện những việc này.
Mái bằng sẽ hấp thụ nhiệt nhiều hơn mái có đầu hồi. Do có độ dốc thấp nên mái bằng tiếp xúc với ánh nắng cả ngày, không giống như mái có đầu hồi chỉ nhận được ánh nắng trực tiếp một phần trong ngày. Lượng nhiệt hấp thụ này có thể làm cho ngôi nhà của bạn ấm hơn vào mùa hè. Có thể giảm lượng nhiệt mà mái phẳng hấp thụ bằng cách áp dụng các lớp phủ cụ thể—hoặc thậm chí lắp đặt một khu vườn trên sân thượng—vì vậy chúng tôi khuyên bạn nên trao đổi với chuyên gia lợp mái nếu bạn sống ở khu vực đặc biệt ấm áp.
Đọc thêm: Tổng hợp các loại nhà và kiểu kiến trúc nhà phổ biến nhất hiện nay
Ứng dụng tốt nhất của thiết kế nhà mái bằng
Có một số loại tòa nhà sẽ phù hợp với mái bằng hơn những loại khác:
Những ngôi nhà ở vùng khí hậu ấm áp . Bởi vì chúng kém hiệu quả trong việc thoát nước và tuyết rơi hơn so với mái dốc, mái bằng phù hợp nhất với khí hậu ấm hơn, khô hơn, chẳng hạn như ở hầu hết nước Úc. Mặc dù mái bằng có xu hướng hấp thụ nhiều nhiệt nhưng chúng vẫn thích hợp ở những khu vực ấm áp vì chúng có thể được thiết kế để giảm lượng nhiệt mà chúng giữ lại.
Những ngôi nhà theo chủ nghĩa hiện đại . Cùng với mái Skillion, mái bằng là một phần chủ yếu của kiến trúc hiện đại nhờ những đường nét gọn gàng. Chúng giúp tạo cảm giác tối giản và là sự lựa chọn kiến trúc đặc biệt hơn so với mái có đầu hồi truyền thống.
Những ngôi nhà trên khối nhỏ . Lắp đặt mái bằng có thể là một cách tuyệt vời để tối đa hóa không gian sống mà bạn có trong khu nhà của mình, vì nó sẽ cho phép không gian trên sân thượng có thể sử dụng được. Điều này đặc biệt tốt cho những chủ nhà có thể gặp khó khăn trong việc bố trí một không gian giải trí ngoài trời trong khu nhà của họ hoặc cho những chủ nhà muốn cất giữ các thiết bị gia dụng lớn, như hệ thống sưởi ấm hoặc bể chứa nước, ngoài tầm mắt.
Trên những ngôi nhà có tấm pin mặt trời . Các tấm pin mặt trời có thể được lắp đặt hiệu quả trên mái bằng cũng như trên mái có đầu hồi truyền thống. Trên mái nhà dốc, hướng của mái nhà quyết định liệu nó có phù hợp với các tấm pin mặt trời hay không. Tuy nhiên, mái bằng giúp chủ nhà có thể linh hoạt định hướng các tấm pin mặt trời theo hướng tối ưu để tối đa hóa lượng ánh sáng mặt trời mà chúng tiếp xúc.
Đọc thêm: Các loại mái nhà phổ biến nhất trong xây dựng Việt Nam
Thiết kế mái bằng – Ý tưởng cho năm 2024
Được biết đến là kiểu mái nhà không mới nhưng cũng chẳng bao giờ lỗi thời, mái bằng là hình ảnh thu nhỏ của ngôn ngữ kiến trúc hiện đại đối với nhiều chủ sở hữu công trình. Những ngôi nhà mái bằng hiện đại có vẻ ngoài thanh lịch và đơn giản vượt thời gian. Nếu bạn đang muốn xây dựng một ngôi nhà mới với chiếc mái cách tân, hãy lấy cảm hứng thiết kế từ những ý tưởng dưới đây nhé!
Biệt thự sang trọng mái bằng ở Pforzheim (Đức)
Năm 2015, một biệt thự hiện đại có hồ bơi được xây dựng trên sườn đồi ở Pforzheim (Đức). Tầng trệt và tầng trên cùng hơi quay về phía nhau để tránh mất tầm nhìn. Mô-típ này mang lại cho thiết kế thuần túy một điểm độc đáo, và kín đáo. Một số phần của mặt tiền được ốp bằng đá tự nhiên giúp mang lại cảm giác ấm áp.
Biệt thự hiện đại với mái bằng trên hồ Phoenix (Mỹ)
Biệt thự mái bằng bên rừng ở Potsdam
Ngôi nhà hình chữ L mái bằng ở Berlin
Nhà mái bằng duyên dáng như một yếu tố phong cách
Các chi tiết trần duyên dáng (ví dụ như kết cấu bằng thép hoặc gỗ) có thể bổ sung và phá vỡ tổng thể mái nhà. Các thành phần này có thể đóng vai trò như mái che và mái hiên hoặc làm giảm diện mạo tổng thể của các tấm trần. Một yếu tố phong cách đẹp thường được các kiến trúc sư sử dụng.
Mái bằng phong cách Bauhaus: Biệt thự ở Bad Soden
Tòa nhà dân cư hiện đại này nằm trên sườn đồi ở vị trí đắc địa của Bad Soden, kiến trúc của nó đặc trưng bởi sự tương tác của các tấm tường với các thành phần trần nhà.
Biệt thự mái bằng hiện đại có hồ bơi trên sườn đồi phía trên Wiesbaden
Nhà cấp thấp mái bằng
Tham khảo từ: Strongguard, Avantecture
Đọc thêm: